Dieta Dukana – poznaj najważniejsze założenia oraz zagrożenia wynikające z jej stosowania

Jeszcze do niedawna dieta Dukana (znana również jako dieta białkowa oraz/lub dieta proteinowa) stanowiła prawdziwą sensację w świecie osób, które od lat walczą o zdrowy wygląd swojej sylwetki. Opracowana przez francuskiego lekarza metoda miała bowiem gwarantować szybki spadek masy ciała bez uczucia głodu i restrykcji kalorycznej. Niemniej jednak, z biegiem lat okazało się, iż jadłospis diety wysokobiałkowej wiązał się nie tylko z efektywnym odchudzaniem, ale także licznymi zagrożeniami dla stanu zdrowia. Zarówno obniżona podaż błonnika, jak i witamin z grupy B, może doprowadzić bowiem do rozwoju chorób w obrębie naszego organizmu. A co jeszcze warto wiedzieć na temat diety Dukana? Jakie są najważniejsze zasady tej diety i kto może ją stosować? Odpowiedzi na te pytania znajdziesz w poniższym artykule.

Spis treści:

Na czym polega dieta Dukana?

Na początku XXI wieku dieta Dukana stanowiła prawdziwy hit żywieniowy. Jej niezwykłe właściwości potwierdzały zarówno wielkie gwiazdy kina, jak i telewizji, a opublikowana w 2000 roku książka autorstwa Pierre’a Dukana wywołała sensację w świecie dietetyki i zdrowego odżywiania. Inspiracją do stworzenia kontrowersyjnego jadłospisu była praktyka lekarska dr. Dukana. Od lat pracował on z osobami otyłymi, którym trudno było wprowadzić do codzienności restrykcje kaloryczne oraz posiłki oparte na zasadach zdrowego odżywiania. Jeden z jego pacjentów miał nawet powiedzieć, że może zrezygnować ze wszystkich produktów w swojej diecie, z wyjątkiem mięsa. I te właśnie słowa miały stanowić początek dla stworzenia jednego z najbardziej popularnych na świecie jadłospisów diety wysokobiałkowej.

Dieta proteinowa opracowana przez Pierre’a Dukana opiera się na redukcji węglowodanów oraz tłuszczów w codziennym jadłospisie. Okazuje się bowiem, że nasz organizm potrzebuje większej ilości energii do spalenia białka niż pozostałych składników pokarmowych, co tym samym przyczynia się do przyspieszenia procesów metabolicznych i efektywniejszego spalania tkanki tłuszczowej. Ponadto, długotrwały niedobór węglowodanów związany ze stosowaniem niniejszego jadłospisu, wprowadza organizm w stan ketozy, podczas której organizm zmuszony jest do czerpania energii ze zgromadzonych w ciele zapasów tkanki tłuszczowej.

Tym co niewątpliwie zwracało uwagę czytelników książki Pierre’a Dukana był fakt, iż jego dieta nie wymagała stosowania określonych restrykcji kalorycznych. Oznaczało to tym samym, że podczas jej stosowania możemy najeść się do syta i nie odczuwać głodu. Ponadto, dieta Dukana jest łatwa w stosowaniu, ponieważ nie wymaga przygotowywania skomplikowanych posiłków związanych z obróbką warzyw. Jadłospis diety proteinowej składa się z 4 faz, które omówione zostaną w dalszej części artykułu.

[products_slider]

Dieta Dukana – fazy

Dieta Dukana została podzielona na cztery, następujące po sobie fazy. Tylko dzięki właściwemu przejściu przez każdą z nich możliwe staje się zredukowanie masy ciała, a co najważniejsze utrzymanie efektów odchudzania.

Dieta Dukana – FAZA I: nazywana fazą uderzeniową lub fazą ataku. Powinna trwać około 7 dni. W niniejszej fazie wskazane jest maksymalne ograniczenie udziału węglowodanów oraz tłuszczów w codziennym jadłospisie. Podczas pierwszego tygodnia zalecane jest spożywanie produktów mięsnych oraz mlecznych (o niskiej zawartości tłuszczu). W fazie uderzeniowej dochodzi do największej redukcji masy ciała. Nie obowiązuje w niej określona ilość posiłków, ani ilość kalorii, którą powinniśmy spożywać w ciągu dnia. Niemniej jednak, niezwykle ważne jest, aby spożywać wyłącznie te produkty, które znajdują się na liście produktów dozwolonych. Ponadto, Pierre Dukan zwraca uwagę na to, aby w ciągu dnia wypijać minimum 1,5 L wody niegazowanej.  

Dieta Dukana – FAZA II: nazywana fazą naprzemienną lub fazą rejsu. Powinna trwać od kilku do nawet kilkunastu miesięcy, w zależności od założonego celu. Podczas przestrzegania zaleceń II fazy diety Dukana, konieczne jest spożywanie produktów białkowych, z włączeniem do jadłospisu niektórych warzyw. Niemniej jednak, nadal zakazane jest spożywanie produktów mącznych, w tym produktów pełnoziarnistych, które stanowią cenne źródło witamin oraz błonnika pokarmowego.

Dieta Dukana – Faza III: nazywana fazą konsolidacji lub utrwalenia. Czas jej trwania uzależniony jest spadku masy ciała, który udało nam się osiągnąć. Przyjmuje się, iż powinna ona stosowana być przez okres 10 dni na każdy zgubiony kilogram. Podczas fazy utrwalania dozwolone jest spożywanie większej ilości produktów bogatych w błonnik (np. otrąb pszennych, pieczywa, warzyw i owoców). Ponadto, do jadłospisu wprowadzone zostają domowe słodkości. Podczas stosowania III fazy diety Dukana, niezwykle ważne jest, aby przynajmniej raz w tygodniu powracać do jadłospisu z fazy I.

Dieta Dukana – Faza IV: nazywana fazą stabilizacji. Czas jej trwania nie jest określony. Zakłada się, że w fazie stabilizacji osoby, którym udało się osiągnąć redukcję masy ciała, wprowadzą do swojej codzienności zdrowe nawyki żywieniowe. Ponadto, wskazane jest, aby przynajmniej raz w tygodniu stosować białkową kurację uderzeniową, czyli jadłospis z pierwszej fazy.

Chociaż spektakularne efekty, które można osiągnąć w krótkim czasie dzięki diecie Dukana, zachęcają do jej stosowania, nie wszystkie osoby w prawidłowy sposób przechodzą przez poszczególne jej fazy. Dlatego też, narażone są one na efekt jo-jo.

Co jeść na diecie Dukana?

W poniższej tabeli przedstawione zostały produkty, których spożywanie dozwolone jest w poszczególnych fazach diety Dukana.

 
Bez względu na stosowaną fazę, należy pamiętać o prawidłowej podaży płynów w codziennej diecie. Należy zwracać szczególną uwagę na to, aby wypijać co najmniej 1,5 L wody niegazowanej dziennie.

Aktywność fizyczna w diecie Dukana

Podczas stosowania zaleceń diety Dukana niezwykle ważne jest, aby przestrzegać systematycznej aktywności fizycznej. Niestety, podczas stosowania pierwszej fazy, wiele osób zmaga się z osłabieniem organizmu, a nawet zawrotami głowy. Mimo to, autor diety proteinowej zaleca, aby w tym czasie spacerować. Nie ulega wątpliwości fakt, że systematyczna aktywność fizyczna stanowi nieodłączny element zdrowego stylu życia. Wpływa ona nie tylko na przyspieszenie procesu odchudzania i kształtowanie wyglądu sylwetki, ale przede wszystkim na nasze dobre samopoczucie psychiczne i fizyczne. Wykonywanie minimum 150 minut ćwiczeń tygodniowo (około 20-30 minut dziennie) jest w stanie korzystnie wpłynąć na poprawę funkcjonowania układu krążenia oraz układu oddechowego. Ponadto, systematyczna aktywność sprzyja poprawie postawy, spowalnia procesy starzenia się organizmu, a nawet zmniejsza ryzyko przedwczesnego zgonu. Nawet w fazie stabilizacji diety Dukana, podkreślana jest rola codziennego wysiłku fizycznego. Pierre Dukan zaleca, aby wprowadzić do swojej codzienności drobne zmiany, na przykład takie jak wybieranie schodów zamiast windy, czy dojazd do pracy rowerem, a nie samochodem.

Dieta Dukana – efekty

Dieta Dukana zyskała swoją ogromną popularność ze względu na fakt, iż pozwalała ona na szybką redukcję masy ciała. Największe efekty można było dostrzec zwłaszcza w I oraz II fazie. Niemniej jednak, spadek wagi w tym przypadku wiązał się często z ubytkiem wody z organizmu. Warto wiedzieć, że w ciągu pierwszego tygodnia stosowania jadłospisu proteinowego, możliwy jest nawet kilkukilogramowy spadek masy ciała. W fazie naprzemiennej efekt ten zostaje zmniejszony do około 1 kilograma na tydzień (co jest zgodne z racjonalnymi wytycznymi). Faza utrwalania nie zapewniała już spadku masy ciała. Jej zadaniem jest przede wszystkim utrzymanie efektów stosowanej diety. Niemniej jednak, wiele osób zadowolonych wynikiem, który udało im się osiągnąć w dwóch pierwszych fazach diety, rezygnuje z przestrzegania dalszych zaleceń diety Dukana. Dlatego też, w wielu przypadkach stosowanie zaleceń diety proteinowej wiąże się z występowaniem efektu jo-jo. Dieta Dukana nie kształtuje bowiem prawidłowych nawyków żywieniowych. W związku z tym, po osiągnieciu oczekiwanych rezultatów, wiele osób powraca do dawnych przyzwyczajeń, a tym samym do wagi sprzed rozpoczęcia stosowania diety.

Dieta Dukana – zagrożenia dla zdrowia

Już po krótkim czasie od opublikowania książki Pierre’a Dukana, pojawiły się głosy specjalistów wyrażających obawy wobec wpływu jadłospisu proteinowego na funkcjonowanie organizmu człowieka. Okazuje się bowiem, że w wielu przypadkach dieta Dukana może stanowić poważne zagrożenie dla zdrowia człowieka.

Negatywny wpływ diety proteinowej na organizm człowieka wiąże się między innymi z niedoborem błonnika, który może doprowadzić nie tylko do zaparć, ale także do zwiększenia ryzyka wystąpienia nowotworu jelita grubego w przyszłości. Ponadto, jadłospis opracowany przez P. Dukana doprowadza do licznych niedoborów makroskładników oraz mikroskładników, ze szczególnym uwzględnieniem wapnia, którego przyswajanie utrudnione jest poprzez niską podaż błonnika. W związku z tym, długotrwałe stosowanie diety wysokobiałkowej może zwiększyć ryzyko wystąpienia osteoporozy.

Wśród innych zagrożeń wynikających ze stosowania diety Dukana, możemy wyróżnić:

• Niekorzystny wpływ na funkcjonowanie wątroby oraz nerek – dieta wysokobiałkowa przyczynia się do wytwarzania większych ilości mocznika i amoniaku, co istotnie obciąża zwłaszcza uszkodzoną wątrobę i nerki. W tym miejscu warto zaznaczyć, że osobom zmagającym się z otyłością, często towarzyszą zaburzenia funkcjonowania niniejszych narządów;
• Zaostrzenie takich chorób jak: cukrzyca typu II, nadciśnienie tętnicze;
• Niekorzystny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego. Przyczynia się do tego nadmiar białka w diecie oraz niedobór cennych witamin (w tym witamin z grupy B, witaminy C, E oraz A) i minerałów (takich jak mangan, magnez, selen).
• Zwiększone ryzyko wystąpienia chorób w obrębie układu sercowo-naczyniowego (ze względu na niską podaż błonnika oraz spożycie nadmiernej ilości nasyconych kwasów tłuszczowych).

Badania greckich naukowców udowadniają, iż stosowanie zaleceń diety wysokobiałkowej wiąże się aż z 22% ryzykiem przedwczesnego zgonu. Niemniej jednak, jednoznaczny wpływ diety Dukana na organizm człowieka wymaga przeprowadzenia dalszych badań naukowych oraz obserwacji klinicznych.

Dla kogo przeznaczona jest dieta Dukana

Stosowanie diety Dukana w celu redukcji masy ciała nie jest zalecane przez większość dietetyków i lekarzy. Wszystko to, ze względu na fakt, iż stosowanie jadłospisu opartego o proteiny w znacznym stopniu obciąża czynność nerek i wątroby. Ponadto, nie kształtuje ono prawidłowych nawyków żywieniowych, których celem jest nie tylko utrzymanie prawidłowej masy ciała, ale przede wszystkim dobrego zdrowia i samopoczucia. Dieta Dukana może stosowana być wyłącznie przez osoby, których stan zdrowia określany jest jako bardzo dobry. Niestety, większość osób, którym zależy na skutecznej redukcji masy ciała zmaga się z otyłością, co oznacza, że wielu z nich towarzyszą takie zaburzenia jak: nadciśnienie tętnicze, cukrzyca typu II lub insulinooporność oraz stłuszczenie wątroby. Ponadto, dieta Dukana nie jest zalecana w przypadku osób starszych, jak również dzieci.

Wady i zalety wynikające ze stosowania Diety Dukana

Wśród niewątpliwych zalet diety Dukana możemy wyróżnić:

• szybką redukcję masy ciała;
• proste zasady;
• wymaganą aktywność fizyczną;
• brak restrykcji kalorycznych, a tym samym uczucia głodu;
• niskie koszty wynikające z jej stosowania.

Wśród wad diety Dukana wyróżniamy natomiast:

• wysokie ryzyko wystąpienia chorób w obrębie układu krążenia;
• zwiększone ryzyko wystąpienia nowotworu jelita grubego, częste zaparcia;
• zagrożenia dla prawidłowej czynności nerek i wątroby;
• obniżenie zdolności do zapamiętywania i koncentracji, nieprawidłową czynność układu nerwowego;
• tworzenie nieracjonalnych, niezgodnych z zasadami zdrowego odżywania wzorców żywienia;
• ryzyko doprowadzenia do poważnych niedoborów witamin i minerałów;
• zwiększone ryzyko występowania powikłań w przebiegu takich chorób jak cukrzyca, czy nadciśnienie tętnicze;
• zwiększone ryzyko wystąpienia efektu jo-jo;
• pogorszenie wyglądu skóry, włosów i paznokci;
• obniżenie samopoczucia oraz wydolności oddechowo-krążeniowej.

Większość powyższych wad wynika z nieprawidłowego stosowania diety Dukana lub stosowania jej mimo występowania wyraźnych przeciwwskazań. Warto pamiętać, że stosowanie diety proteinowej powinno odbywać się wyłącznie pod opieką doświadczonego dietetyka i przy stałej kontroli parametrów krwi oraz moczu.

Jadłospis diety Dukana

Podczas przestrzegania jadłospisu diety Dukana należy pamiętać o wypijaniu odpowiedniej ilości wody – minimum 1,5 L na dobę.

[products_slider]

Dieta Dukana – przepisy

Przepis nr 1 – Ostry twarożek śniadaniowy (Faza I)

Składniki:

• 150g twarogu o obniżonej zawartości tłuszczu;
• Szczypta ostrej papryki;
• 1 łyżka jogurtu o obniżonej zawartości tłuszczu;
• 3 plastry szynki z kurczaka.

Przygotowanie: Szynkę pokrój w cienkie paski. Jogurt wymieszaj z twarogiem i papryką chili. Delikatnie połącz ze sobą wszystkie składniki.

Przepis nr 2 – Sałatka z wędzonego łososia oraz jajek (faza II)

Składniki:

• 50g wędzonego łososia;
• 2 jajka ugotowane na twardo;
• 2 garści rukoli;
• 1 garść pomidorów koktajlowych;
• 1 łyżeczka oliwy z oliwek.

Przygotowanie: Ugotowane jajka pokrój w ósemki. Rukolę dokładnie opłucz, osusz, a następnie przełóż do miski. Umyte pomidorki koktajlowe przekrój na pół i dodaj do rukoli. Do składników dodaj porwanego na mniejsze kawałki łososia. Ułóż jajka na wierzchu sałatki, posyp całość ulubionymi przyprawami i dodaj odrobinę oliwy z oliwek.

Przepis nr 3. Twarożek owocowy (faza III)

Składniki:

• 150 gramów twarogu o obniżonej zawartości tłuszczu;
• 1 łyżka jogurtu o obniżonej zawartości tłuszczu;
• Garść świeżych borówek;
• Garść świeżych malin;
• Łyżka ulubionego słodzika;
• Szczypta cynamonu.

Przygotowanie: Twaróg wymieszaj z jogurtem, cynamonem i słodzikiem. Następnie ułóż na nim świeże owoce i delikatnie wymieszaj całość.

Podsumowanie

Chociaż jeszcze do niedawna dieta Dukana cieszyła się ogromną popularnością, dzisiaj stosowanie jej w celu zrzucenia nadmiaru zbędnych kilogramów nie jest zalecane przez dietetyków i lekarzy. Wszystko to ze względu na fakt, iż jadłospis diety proteinowej wymaga wyeliminowania cennych dla zdrowia składników odżywczych, w tym witamin i minerałów, a zwłaszcza błonnika. Dlatego też, długotrwałe stosowanie diety wysokobiałkowej może istotnie zwiększać ryzyko wystąpienia zaburzeń stanu zdrowia, a ponadto wpływać na pogorszenie naszego codziennego samopoczucia. Bezpieczniejszym sposobem na osiągnięcie zdrowej masy ciała, a przy tym lepszego zdrowia, w większości przypadków okazuje się przestrzeganie zaleceń zdrowego stylu życia, w połączeniu z systematyczną aktywnością fizyczną. Ponadto, w przypadka zmagania się z problemem istotnej nadwagi lub otyłości, warto skorzystać z pomocy doświadczonego dietetyka, który jest w stanie ułożyć efektywny jadłospis, dostosowany nie tylko do potrzeb naszego organizmu, ale także preferencji smakowych.

Bibliografia: