Adaptogeny (Ashwagandha, Maca, Lion’s Mane) a ich wpływ na stres

Życie w pośpiechu, praca, codzienne obowiązki – wszystko to bezsprzecznie oddziałuje nie tylko na nasze zdrowie w wymiarze fizycznym, ale przede wszystkim psychicznym. Dlatego też, każdego roku coraz większa liczba osób zgłasza się do gabinetów specjalistów, aby przywrócić równowagę w ich codziennym życiu. Niemniej jednak, w tym miejscu warto zastanowić się, czy istnieją naturalne sposoby, które są w stanie wesprzeć nasz organizm przed negatywnymi skutkami stresu? Czym są adaptogeny i czy ich regularne stosowanie, w połączeniu ze zrównoważonym stylem życia, jest w stanie wpłynąć na ograniczenie ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych (w tym depresji)? Odpowiedzi na te pytania oraz najważniejsze informacje na temat popularnych adaptogenów omówione zostaną w dalszej części artykułu.

Spis treści:

Czym są adaptogeny i jak wpływają na nasz organizm?

Chociaż adaptogeny stanowią niejako nowość na rynku suplementów diety,ich niezwykłe działanie wykorzystywane było w medycynie ajurwedyjskiej już setki lat temu. Warto wiedzieć, że mianem adaptogenów współcześnie określa się grupę substancji aktywnych, które zawarte są w niektórych roślinach. Substancje te w świetle badań naukowych są w stanie wykazywać specyficzny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, albowiem są one zdolne do zwiększania naszej odporności na działanie czynników stresowych, jak również sprzyjają utrzymywaniu wewnętrznego stanu homeostazy, co z kolei sprzyja dobremu samopoczuciu, zarówno w wymiarze psychicznym, jak i fizycznym.

Badania z dziedziny fitoterapii potwierdzają, że adaptogeny wykazują działanie przeciwzapalne, antyoksydacyjne, a także anaboliczne. W związku z tym, stanowią one coraz częstszy element diety osób, które na co dzień podejmują intensywny wysiłek fizyczny oraz/lub umysłowy.

Ważną informację stanowi fakt, że adaptogeny nie są substancjami leczniczymi. Niemniej jednak, w połączeniu ze zrównoważoną dietą oraz aktywnym stylem życia, są one w stanie przyczynić się do zmniejszenia ryzyka rozwoju niektórych chorób, a także zniwelować negatywne skutki doświadczanego stresu. Zdaniem specjalistów z zakresu fitoterapii, substancje o działaniu adaptogennym mogą wpływać na:

• Utrzymywanie prawidłowego poziomu cukru we krwi, a tym samym na zmniejszenie ryzyka rozwoju cukrzycy typu II i insulinooporności w przyszłości;
• Ochronę funkcji wątroby, a tym samym zapewnienie organizmowi prawidłowych warunków do przeprowadzenia efektywnej procedury oczyszczania;
• Zwiększenie efektywności podczas pracy umysłowej oraz długotrwałej nauki;
• Wspomożenie prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych, a tym samym na zwiększenie efektywności stosowanych metod odchudzania, które obejmują przede wszystkim zrównoważoną dietę oraz systematyczną aktywność fizyczną;
• Zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób w obrębie układu sercowo-naczyniowego, poprzez spowolnienie procesów tworzenia się blaszki miażdżycowej;
• Wzmocnienie ogólnej odporności organizmu.

Wskazania i przeciwwskazania w stosowaniu adaptogenów

Badania naukowe potwierdzają, że wprowadzenie adaptogenów do zrównoważonej diety, w połączeniu z systematyczną aktywnością fizyczną, jest w stanie wykazywać korzystny wpływ na funkcjonowanie organizmu, a także na nasze samopoczucie psychiczne. Zdaniem specjalistów z zakresu fitoterapii, adaptogeny powinny stosowane być szczególnie przez te osoby, które pragną zwiększyć swoją odporność na działanie czynników stresogennych. Dlatego też, substancje te mogą wprowadzone być do diety osób, które na co dzień podejmują intensywny wysiłek umysłowy, a także fizyczny. Ponadto, preparaty te mogą stosowane być przez wszystkie osoby, które przykładają wagę do podejmowania działań profilaktycznych w kierunku ochrony zdrowia psychicznego, a także przez osoby, którym zależy na zwiększeniu ogólnej wydolności fizycznej organizmu.

Adaptogeny, w odróżnieniu od innych substancji o działaniu stymulującym (np. kofeiny), nie zapewniają nam jedynie chwilowego skoku energetycznego, a raczej odpowiadają za normalizację pracy całego organizmu. Dlatego też, substancje adaptogenne nie uzależniają. Co ciekawe, w medycynie ajurwedyjskiej niejednokrotnie stosowane one były w roli afrodyzjaków, których nadrzędnym celem było zwiększenie libido, a nawet płodności. Dlatego też, niektórzy fitoterapeuci zalecają ich stosowanie parom, które starają się o poczęcie potomstwa.

Chociaż adaptogeny uznawane są za substancje bezpieczne dla naszego zdrowia (o ile stosowane są w odpowiedniej dawce), warto wiedzieć, że istnieją pewne przeciwwskazania dotyczące ich zażywania.

• Po pierwsze: adaptogenów nie należy łączyć z niektórymi lekami, w tym przede wszystkim z lekami hormonalnymi oraz farmaceutykami o działaniu przeciwdepresyjnym i przeciwlękowym;
• Po drugie: szczególną ostrożnością podczas stosowania adaptogenów powinny wykazać się kobiety w ciąży oraz kobiety karmiące piersią;
• Po trzecie: adaptogenów nie powinniśmy łączyć z alkoholem oraz środkami o działaniu psychoaktywnym;
• Po czwarte: w niektórych przypadkach, stosowanie adaptogenów może zakazane być dla osób z rozpoznaniem nadciśnienia tętniczego oraz/lub cukrzycy.

Adaptogeny to naturalne substancje zawarte w roślinach, niemniej jednak do ich stosowania powinniśmy podchodzić z należytym rozsądkiem. Dlatego też, przed wprowadzeniem ich do swojej codziennej diety, warto skonsultować się z farmaceutą, lekarzem pierwszego kontaktu oraz/lub doświadczonym dietetykiem.

Poznaj moc popularnych adaptogenów (Ashwagandha, Maca, Lion’s Mane)

Adaptogeny cieszą się rosnącą popularnością na rynku spożywczym oraz farmaceutycznym. Podczas ich wyboru warto kierować się nie tylko indywidualnymi potrzebami organizmu, ale także (a właściwie przede wszystkim) czystością składu. To bardzo ważne, aby wybierać adaptogeny ze sprawdzonych źródeł, kupować je w aptekach lub renomowanych sklepach ze zdrową żywnością. Adaptogeny dostępne są zarówno w formie płynów, kapsułek, jak i proszków. Forma preparatu powinna dostosowana być do indywidualnych preferencji klienta. W dalszej części artykułu przedstawione zostaną najpopularniejsze rodzaje substancji adaptogennych oraz ich unikalny wpływ na funkcjonowanie organizmu każdego z nas.

ASHWAGANDHA(nazwa łacińska – Withania Somnifera): substancja, której dobroczynny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka znany jest już od setek lat. Badania naukowe wykazują, że ashwagandha wykazuje silne działanie przeciwzapalne, a także uspokajające i przeciwskurczowe. Co więcej, systematyczne stosowanie ashwagandhy może oddziaływać na normalizację czynności gruczołów dokrewnych, a tym samym wspierać pracę całego układu hormonalnego. Zdaniem specjalistów z zakresu fitoterapii, ashwagandha powinna stosowana być przez osoby, które na co dzień zmagają się z zaburzeniami czynności tarczycy, a także objawami charakterystycznymi dla przebiegu menopauzy. Warto także wiedzieć, że niniejsza roślina może niwelować objawy zaburzeń snu, a nawet zaburzeń nastroju i zaburzeń lękowych. Należy jednak pamiętać, że nie można zastępować nią leczenia farmaceutycznego zalecanego przez psychiatrę, a także psychoterapii prowadzonej pod okiem doświadczonego specjalisty. Niektóre badania z zakresu fitoterapii zwracają także uwagę na to, że systematyczne stosowanie ashwagandhy (w połączeniu ze zdrowym stylem życia) może sprzyjać zmniejszeniu ryzyka rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, a także zmniejszać ryzyko rozwoju osteoporozy i chorób metabolicznych (w tym cukrzycy typu II).

MACA(nazwa łacińska – Lepidium Meyenii): maca zaliczana jest do grupy adaptogenów o silnym działaniu antyoksydacyjnym. Ponadto, niniejsza roślina znana jest ze swojego ochronnego wpływu na układ nerwowy oraz kostny. Niektóre badania z dziedziny fitoterapii zwracają uwagę, że systematyczne stosowanie macy może odpowiadać za zwiększenie energii seksualnej, a nawet płodności jednostki. Ponadto, substancje aktywne zawarte w macy mogą łagodzić objawy bolesnych miesiączek, a także przywracać regularność cyklu menstruacyjnego. Specjaliści z zakresu fitoterapii zalecają także stosowanie macy pacjentkom, które borykają się z objawami charakterystycznymi dla menopauzy, takimi jak: uderzenia gorąca, spadek popędu seksualnego, czy też nadmierna suchość pochwy.

Sproszkowana Ashwagandha

LION’S MANE(nazwa łacińska – Hericium Erinaceus): to przedstawiciel grzybów jadalnych o niecodziennych właściwościach zdrowotnych. Jego nazwa ściśle związana jest z oryginalnym wyglądem, który w istocie przypomina grzywę lwa. Prozdrowotne działanie lion’s mane znane było na Dalekim Wschodzie już setki lat temu. Dzisiaj jednak coraz częściej stosowany jest także we współczesnej fitoterapii, jako środek o działaniu immunomodulującym. Niektóre badania naukowe potwierdzają, że regularne stosowanie niniejszego składnika o działaniu adaptogennym może także wpływać na poprawę funkcjonowania naszych funkcji poznawczych, a tym samym na zwiększenie zdolności do zapamiętywania i długotrwałej koncentracji. Co więcej, zdaniem specjalistów z dziedziny ziołolecznictwa, wprowadzenie lion’s mane do zrównoważonej diety oraz aktywnego stylu życia może odpowiadać za zmniejszenie ryzyka rozwoju depresji, zaburzeń snu, chorób o charakterze neurodegeneracyjnym, chorób w obrębie układu sercowo-naczyniowego.

Grzyby Lion’sMane

W tym miejscu warto także zaznaczyć, że wśród popularnych adaptogenów wyróżnia się: żeń-szeń, gotu kola, eleuterokok kolczasty, cytryniec chiński oraz traganek.

Adaptogeny a stres – czy to dobry sposób na wsparcie naszej odporności psychicznej

Nabycie odporności oraz adaptacyjnych sposobów radzenia sobie z czynnikami o działaniu stresogennym jest kluczowe dla profilaktyki chorób somatycznych oraz psychicznych. Dlatego też, tak ważne jest, abyśmy na co dzień podejmowali działania, które mają na celu ograniczenie udziału stresu w codziennym życiu. Specjaliści z zakresu zdrowia psychicznego podkreślają, że kluczowe dla utrzymania stanu wewnętrznej równowagi jest nie tylko przestrzeganie zaleceń zrównoważonego stylu życia, ale przede wszystkim wykształcenie skutecznych i adaptacyjnych sposobów radzenia sobie ze stresem.

Należy bowiem pamiętać, że stres jest nieodłącznym elementem życia każdego z nas. Niemniej jednak, kluczowe dla naszego zdrowia jest to, jak sobie z nim na co dzień radzimy. We współczesnej psychologii oraz psychiatrii coraz częściej zwraca się uwagę nie tylko na społeczne i biologiczne, ale także dietetyczne kwestie związane z budowaniem indywidualnej odporności psychicznej organizmu. Dlatego też, wprowadzenie odpowiedniej ilości adaptogenów do zrównoważonej diety oraz aktywnego stylu życia może stać się czynnikiem wspomagającym codzienną wydolność organizmu, a także ogólną odporność na działanie bodźców o charakterze stresogennym.

Gdy stres przejmuje kontrolę nad naszym życiem – kiedy warto skorzystać z pomocy specjalisty?

W sytuacji, w której doświadczany stres zaczyna przewyższać nasze zdolności adaptacyjne i oddziałuje bezpośrednio na zdrowie, ważne jest, aby poszukać pomocy w gabinecie specjalisty. I chociaż na rynku suplementów diety dostępne są liczne preparaty, które zdaniem producenta są w stanie niwelować negatywne konsekwencje stresu, a nawet redukować objawy zaburzeń nastroju, warto wiedzieć, że podobnie jak w przypadku chorób somatycznych, tak i psychicznych, leczenie nigdy nie powinno odbywać się przy braku porozumienia z psychiatrą lub psychologiem. Dlatego też, w sytuacji, w której odczuwasz nadmierny udział stresu oraz jego konsekwencji w codziennym życiu, w pierwszej kolejności umów się na wizytę do specjalisty. Suplementy diety (w tym adaptogeny) nie są sposobem leczenia jakiegokolwiek rodzaju zaburzeń. Niemniej jednak, mogą one stanowić cenny element profilaktyki w połączeniu ze zrównoważoną dietą, przestrzeganiem zasad higieny psychicznej oraz z systematyczną aktywnością fizyczną.

Podsumowanie

Adaptogeny to naturalne substancje pochodzenia roślinnego, które wykazują prozdrowotny wpływ na funkcjonowanie organizmu człowieka, a przede wszystkim zwiększenie jego odporności na stres. Zdaniem specjalistów z zakresu fitoterapii oraz niektórych ekspertów z dziedziny dietetyki, mogą one stanowić cenne uzupełnienie zrównoważonej diety oraz zdrowego stylu życia. Badania naukowe potwierdzają, że substancje takie jak ashwagandha, czy też maca wywierają korzystny wpływ na nasz układ nerwowy, a ich stosowanie (w odpowiednich ilościach) jest bezpieczne dla zdrowia. Niemniej jednak, przed wprowadzeniem adaptogenów do swojej codziennej diety, zalecane jest podjęcie konsultacji w gabinecie specjalisty, albowiem mogą one wchodzić w niepożądane interakcje z niektórymi grupami leków.

Bibliografia: