Sezon na dynię rozpoczęty – dowiedz się dlaczego warto wprowadzić ją do swojej diety!

Za oknami już jesień, a to oznacza, że czas rozpocząć sezon na dynie. Niniejsze warzywo, choć najczęściej służy nam za ozdobę, w istocie stanowi niezrównaną dla zdrowia skarbnicę wartościowych witamin i minerałów. Coraz więcej specjalistów z zakresu zdrowego odżywiania zachęca do wprowadzenia niniejszego warzywa do codziennego jadłospisu. Choć niewielu z nas zdaje sobie z tego sprawę, zawarte w dyni składniki wpływają zarówno na usprawnienie funkcjonowania układu sercowo-naczyniowego, jak i na poprawę wzroku. Co więcej, zawarte w niej pestki uznawane są za cenny składnik w prewencji chorób nowotworowych w obrębie prostaty, a także problemów z płodnością. A co jeszcze warto wiedzieć na temat tego niezwykle pomarańczowego warzywa? I czy zawsze jest ono pomarańczowe? Odpowiedzi na te oraz inne pytania dotyczące dyni znajdziesz w dalszej części artykułu.

Spis treści:

Dynia – skąd pochodzi i jakie są jej najpopularniejsze gatunki?

Dynia trafiła na europejskie stoły dopiero za sprawą Krzysztofa Kolumba. Niniejszy gatunek zaliczany jest to rodziny warzyw dyniowatych, do której należy aż 130 rodzajów i 800 gatunków warzyw, w tym kabaczek, ogórek, melon, arbuz czy cukinia. Współcześnie dynia znana jest niemalże w każdym zakątku świata. Choć niewielu z nas zdaje sobie z tego sprawę, dzieli się ją na dwie główne kategorie – dynie jadalne oraz dynie ozdobne. Co ciekawe, nie wszystkie z nich są pomarańczowe! Na rynku spożywczym możemy spotkać zarówno dynie czerwonawe, białe, jak i niebieskawe.

Spośród najpopularniejszych odmian dyni możemy wyróżnić:

• Dynię Hokkaido;
• Dynię Piżmową;
• Dynię Zwyczajną;
• Dynię Olbrzymią.

Na terenie naszego kraju najczęściej uprawiane są dynie zwyczajne oraz olbrzymie. Te ostatnie mogą osiągać naprawdę olbrzymie rozmiary, albowiem najcięższa polska dynia ważyła około 770 kilogramów.

Dynie różnią się między sobą nie tylko kolorem i kształtem, ale także zawartością cennych składników pokarmowych, w tym błonnika. Okazuje się, że spośród popularnych gatunków największą zawartością pektyn charakteryzuje się dynia z gatunku Ambar. Zawarte w niej pektyny wchodzą w skład rozpuszczalnej w wodzie frakcji błonnika, który wywiera pozytywny wpływ na funkcjonowanie naszego organizmu. Warto także wiedzieć, że wspomniana dynia Ambar zawiera w sobie największą ilość składników mineralnych, niezbędnych dla utrzymania dobrego zdrowia i samopoczucia.

Współcześnie dynia znajduje zastosowanie w kuchniach całego świata. Co ciekawe, wykorzystywana jest ona także w  meksykańskiej medycynie naturalnej. Obecnie, najwięcej upraw tego niezwykłego warzywa znajdziemy na terenie Stanów Zjednoczonych, ze szczególnym uwzględnieniem stanu Illinois.

Jakie wartości odżywcze skrywa w sobie dynia?

Choć dynia jest niskokaloryczna, podobnie jak inne warzywa z niniejszej rodziny, stanowi ona cenne źródło witamin i składników mineralnych. W poniższej tabeli przestawione zostały najważniejsze wartości odżywcze, które znajdziesz w 100g surowej dyni oraz 100g ugotowanej dyni.

*Wartość odżywcza jest wartością literaturową i nie stanowi wyniku analiz. Zostaje sporządzona na podstawie danych pochodzących z dokumentów jakościowych użytych surowców, dlatego może się różnić w zależności od partii produktu.

Czy jedzenie dyni może wpłynąć na poprawę naszego zdrowia i samopoczucia?

Ze względu na bogatą zawartość witamin i minerałów, wprowadzenie dyni do zrównoważonej diety, w połączeniu z systematyczną aktywnością fizyczną, jest w stanie wpływać na poprawę naszego zdrowia, a także samopoczucia psychicznego. Poniżej opisane zostały najważniejsze właściwości zdrowotne, za które odpowiadają cenne składniki zawarte w miąższu dyni.

Dynia – właściwości przeciwcukrzycowe

Chociaż dynia charakteryzuje się wysokim indeksem glikemicznym (IG=75), a jej częste spożywanie nie jest zalecane w diecie osób zmagających się z problemem cukrzycy lub insulinooporności, warto wiedzieć, że w świetle badań naukowych, zawarty w miąższu dyni figolistnej D-chiro-inozytol może spełniać rolę insuliny w organizmie człowieka. Okazuje się bowiem, że D-chiro-inozytol odpowiada za stymulowanie procesów regeneracji komórek trzustkowych beta u badanych szczurów z cukrzycą, a ponadto reguluje w ich przypadku aktywność insuliny. Tymczasem, warto przypomnieć, że podniesienie poziomu insuliny we krwi odpowiada za obniżenie poziomu cukru w organizmie, a to z kolei odpowiada za obniżenie ilości wolnych rodników tlenowych, które przyczyniają się między innymi do uszkadzania, odpowiedzialnych za wytwarzanie insuliny, komórek beta.

Zdaniem naukowców badających prozdrowotny wpływ D-chiro-inozytolu zawartego w miąższu dyni figolistnej, pozyskiwany z niego ekstrakt może wykazywać działanie profilaktyczne w przypadku osób narażonych na zwiększone ryzyko rozwoju cukrzycy typu 2. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że niniejsze odkrycie wymaga przeprowadzenia dodatkowych badań klinicznych, a także analiz naukowych. Ponadto, należy zapamiętać, że wspomniana dobroczynna substancja wykazuje wyżej opisane działanie wyłącznie, gdy pochodzi z miąższu dyni figolistnej.

Dynia – właściwości przeciwnowotworowe

Dynia stanowi doskonałe źródło beta-karotenu (substancji odpowiadającej za unikalny, pomarańczowo-czerwony kolor niniejszego warzywa) wykazującego wiele prozdrowotnych właściwości. Beta-karoten (zaliczany do grupy karetonoidów) jest substancją o właściwościach przeciwutleniających, a tym samym odpowiada za hamowanie szkodliwych procesów stanowiących następstwo stresu oksydacyjnego. Tym samym, zawarty w dyni beta-karoten może odpowiadać za zmniejszenie ryzyka rozwoju chorób nowotworowych. W świetle współczesnych badań naukowych, wprowadzenie dyni do zrównoważonej diety oraz aktywnego stylu życia może sprzyjać profilaktyce nowotworów złośliwych w obrębie żołądka, piersi, płuc oraz jelita grubego.

Dynia – właściwości kardioprotekcyjne

Zawarty w dyni beta-karoten wykazuje nie tylko właściwości przeciwnowotworowe, ale także wpływa na obniżenie poziomu złego cholesterolu we krwi. Dzięki temu, wprowadzenie dyni do zrównoważonego jadłospisu sprzyja zmniejszeniu ryzyka odkładania się złogów cholesterolu w obrębie ścian tętnic, a tym samym zmniejszeniu ryzyka rozwoju miażdżycy, zawału serca oraz udaru. Niektóre badania naukowe dowodzą także, że systematyczne spożywanie dyni może odpowiadać za regulację prawidłowego poziomu ciśnienia tętniczego krwi.

Dynia – właściwości ochronne w obrębie narządu wzroku (profilaktyka zwyrodnienia plamki żółtej)

Nie jest tajemnicą, że wspomniany wcześniej beta-karoten jest substancją bardzo ważną dla prawidłowego funkcjonowania narządu wzroku (zwłaszcza wtedy, gdy zapada zmierzch). Zwarta w dyni witamina A (która następnie przekształcana jest w beta-karoten) stanowi składnik barwnika występującego w obrębie siatkówki oka. To właśnie ten barwnik pozwala naszym oczom widzieć po zmroku. Badania naukowe potwierdzają także, że beta-karoten stanowi istotny element profilaktyki zwyrodnienia plamki żółtej (choroby stanowiącej najczęstszą z przyczyn utraty wzroku przez starsze osoby). Co ciekawe, niniejszy składnik może również zmniejszać ryzyko rozwoju zespołu suchego oka, a także zaćmy.

Dynia – właściwości łagodzące dolegliwości żołądkowe

Dynia jest warzywem łatwostrawnym. Co więcej, specjaliści z zakresu fitoterapii dostrzegają, że wykazuje ona skuteczne działanie przeciwwymiotne. Dlatego też, spożywanie niniejszego warzywa zalecane jest kobietom w okresie ciąży.

Dynia – właściwości przeciwpasożytnicze

Współczesne doniesienia z dziedziny fitoterapii dowodzą, że pestki dyni wykazują właściwości przeciwpasożytnicze, dzięki zawartej w nich substancji o nazwiekukurbitacyna. Niektóre badania naukowe potwierdzają, że substancja ta skutecznie chroni organizm przez drobnoustrojami. Największe jej stężenie znajdziemy w miękkich pestkach, które są obecne w dyniach z okresu wczesnej jesieni.

Dynia – właściwości ochronne w obrębie prostaty

Zwolennicy medycyny naturalnej przekonują, iż zawarte w pestkach dyni substancje są niezbędnym elementem profilaktyki chorób prostaty. Co ciekawe, także w źródłach medycyny ludowej znajdziemy informacje, zgodnie z którymi nasiona niniejszego warzywa sprzyjają zmniejszeniu powiększonej prostaty. W tym miejscu warto zaznaczyć, że także niektóre badania naukowe potwierdzają właściwości przeciwnowotworowe substancji zawartych w pestkach dyni. Dlatego też, włączenie ich do zrównoważonego stylu życia może zmniejszać ryzyko rozwoju raka prostaty. Zgodnie z wierzeniami ludowymi, pestki dyni odpowiadają także za poprawę sprawności seksualnej, a także za zwiększenie płodności mężczyzn.

Jak wykorzystać dynię w naszej codziennej kuchni?

Dynia najczęściej gości na naszych stołach w sezonie jesienno-zimowym. Ze względu na jej unikalny smak, a także bogatą zawartość cennych składników odżywczych, możemy ją wykorzystać w naszej kuchni na wiele różnych sposobów. Dynia doskonale nadaje się do przetworów. W formie pieczonej świetnie sprawdzi się w roli dodatku do pełnej warzyw sałatki. Niniejsze warzywo to także idealny składnik pożywnej zupy-krem. Ponadto, można przygotować z niego przepyszne ciasto oraz muffinki. Co ciekawe, przecier z dyni świetnie sprawdza się w kuchni wegańskiej jako zamiennik dań. Warto również wiedzieć, że ze względu na niską wartość kaloryczną, dynia może spożywana być przez osoby, które na co dzień przestrzegają zaleceń diety redukcyjnej.

Wykorzystaj dynię w całości! Poznaj cenne właściwości wynikające ze spożywania pestek oraz oleju z dyni

Dynia to nie tylko doskonały w smaku miąższ, ale również obfitujące w cenne witaminy i minerały pestki, a także pozyskiwany z nich olej. Dynię warto zatem wykorzystywać w całości. Jej pestki, oprócz wykazywania szeregu cennych właściwości zdrowotnych, świetnie smakują. Możesz spożywać je w roli przekąski między głównymi posiłkami, a także dodawać je do sałatek, czy też zup. Pestki dyni doskonale smakują zwłaszcza wtedy, gdy uprzednio uprażysz je na suchej patelni.

Olej z pestek dyni posiada charakterystyczny smak. Podobnie jak inne oleje roślinne, stanowi on cenną skarbnicę niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych. Olej z pestek dyni nie jest przeznaczony do smażenia. Należy spożywać go w formie surowej (np. jako dodatek do sałatek) lub wykorzystywać go w celach kosmetycznych.

Podsumowanie

Dynia to bezsprzecznie jeden z najcenniejszych owoców jesieni. Charakteryzuje się ona nie tylko pięknym wyglądem i doskonałym smakiem, ale przede wszystkim zawartością cennych dla naszego zdrowia witamin i minerałów. Liczne badania naukowe dowodzą, że wprowadzenie dyni do zrównoważonego stylu życia sprzyja utrzymaniu dobrego zdrowia oraz samopoczucia psychicznego. Dynię możemy wykorzystać w naszej kuchni na wiele różnych sposobów. Nie zapominajmy także o tym, że równie cenne co miąższ, są jej pestki oraz pozyskiwany z nich olej. Nie powinniśmy mieć zatem żadnych wątpliwości i już dziś zaprośmy dynię do naszej jesiennej kuchni!

Literatura: