Dieta KETO – czy to dieta dla każdego?

Dieta Keto (znana także jako dieta ketogeniczna, ketogenna, a także ketonowa) w ciągu ostatnich lat zyskała na popularności zarówno wśród osób zmagających się z nadmiarem zbędnych kilogramów, jak i sportowców. Oparta na zasadach diety węglowodanowej, dieta ketogeniczna przez wielu uznawana jest za jedną z najskuteczniejszych metod odżywiania. Warto jednak wiedzieć, iż niniejszy plan żywieniowy nie powstał w celu zwalczania narastającego problemu nadwagi i otyłości, a w celu wspomagania leczenia padaczki lekoopornej oraz innych zaburzeń o charakterze neurodegeneracyjnym. A co jeszcze warto wiedzieć na temat diety ketogenicznej? Jakie są jej najważniejsze zasady i czy bez przeszkód może stosowana być przez każdego z nas? Odpowiedzi na te oraz inne pytania dotyczące diety ketogennej znajdziesz w dalszej części artykułu.

Z tego artykułu dowiesz się:

Na czym polega dieta ketogeniczna?

Głównym założeniem diety ketogenicznej jest ograniczenie podaży węglowodanów w codziennym jadłospisie w miejsce wartościowych tłuszczów. W niniejszym planie dietetycznym redukcja węglowodanów powinna być ograniczona do stopnia, w którym organizm zaczyna traktować tłuszcze jako swoje główne źródło energii. Jednocześnie, w ten sposób dochodzi do zwiększenia produkcji ciał ketonowych, które wywołują specyficzny wpływ na funkcjonowanie układu nerwowego człowieka.

Chociaż niewielu z nas zdaje sobie z tego sprawę, plan diety ketogenicznej początkowo został opracowany w celach leczniczych. Pierwotnie niniejszy jadłospis zalecany był w terapii dzieci doświadczających epilepsji lekoopornej, z czasem jednak zaczęto go również stosować w leczeniu innych chorób o podłożu neurologicznym, w tym w chorobie Parkinsona, Alzheimera oraz w łagodzeniu objawów migreny (więcej informacji na temat leczniczych właściwości diety ketogenicznej znajdziesz w dalszej części tekstu). Współcześnie dieta ketogeniczna zyskuje na popularności zarówno wśród osób dbających o szczupły wygląd swojej sylwetki, jak i wśród sportowców. W tym miejscu warto jednak zaznaczyć, iż dieta ketogenna jest w stanie wywrzeć pozytywny wpływ na nasz organizm tylko wtedy, gdy stosowana jest we właściwy sposób i pod systematyczną kontrolą lekarza oraz doświadczonego dietetyka.

Dieta ketogeniczna należy do grupy diet wysokotłuszczowych. Dlatego też, w jej najważniejszych założeniach dostrzegamy znaczące ograniczenie węglowodanów, które w świetle najnowszych ustaleń Polskiego Instytutu Żywności i Żywienia powinny stanowić główne źródło energii człowieka.

Zgodnie z współczesnymi ustaleniami, dieta keto może stosowana być według dwóch różnych modeli.

• MODEL 1: Zakłada spożywanie tłuszczów w codziennej diecie w stosunku 4:1. Według niniejszego modelu powinniśmy komponować nasze posiłki zgodnie z proporcją 4g tłuszczu na 1g białka i węglowodanów;
• MODEL 2: Zakłada spożywanie tłuszczów w codziennej diecie w stosunku 3:1. Według niniejszego modelu powinniśmy komponować nasze posiłki zgodnie z proporcją 3g tłuszczu na 1g białka i węglowodanów

To co najważniejsze w diecie ketogenicznej, to przede wszystkim najwyższa jakość spożywanych przez nas produktów, ze szczególnym uwzględnieniem wartościowych tłuszczów. Ponadto, dietetycy zalecają, aby podczas stosowania diety ketogenicznej przestrzegać 5-posiłkowego planu odżywiania, na który składają się: śniadanie, II śniadanie, obiad, podwieczorek lub lunch i kolacja. Podczas wprowadzania zaleceń diety ketogenicznej do swojego życia, warto zasięgnąć konsultacji w gabinecie wykfalifikowanego oraz doświadczonego dietetyka.

Czym jest i jak dochodzi do wywołania stanu ketozy?

Ketoza jest stanem metabolicznym organizmu, podczas którego dochodzi do znaczącego wzrostu stężenia ciał ketonowych w osoczu krwi. W odróżnieniu od stanu glikolizy, dla którego charakterystyczne jest skierowanie energetyki organizmu na glukozę, w stanie ketozy głównym źródłem energii stają się właśnie ciała ketonowe stanowiące produkt utleniania się wolnych kwasów tłuszczowych. W celu wywołania niniejszego stanu, niezbędne staje się zredukowanie udziału węglowodanów w codziennym jadłospisie. Takie działanie pomaga nie tylko w zredukowaniu poziomu glukozy we krwi, ale także doprowadza do wyczerpania zapasów glikogenu. W takiej sytuacji, nasz organizm zostaje niejako zmuszony do czerpania energii z innych źródeł. Co ważne, istotne zredukowanie poziomu glukozy we krwi stanowi czynnik niezbędny dla wywołania ketozy w naszym organizmie. Podsumowując, skutkiem stanu ketozy jest istotne zwiększenie uwalniania kwasów tłuszczowych, które w takiej sytuacji traktowane są jako główne źródło energetyczne człowieka.

Aby możliwe było wywołanie zjawiska ketozy w naszym organizmie, konieczne jest wywrócenie Piramidy Zdrowego Odżywiania (opracowanej przez Polski Instytut Żywności i Żywienia) do góry nogami. A zatem, jeśli chcemy doprowadzić do ketozy:

• Od 60% aż do 90% naszej diety powinny stanowić wysokiej jakości tłuszcze;
• Od 15% do 20% naszej diety powinno stanowić białko (zarówno białko zwierzęce, jak i pochodzenia roślinnego);
• Od 0% do maksymalnie 15% naszej diety powinny stanowić węglowodany.

W tym miejscu warto zauważyć, że skomponowanie zrównoważonego jadłospisu, którego celem jest wywołanie stanu ketozy w organizmie, jest trudnym wyzwaniem. Dlatego też, podczas jego tworzenia należy zasięgnąć konsultacji w gabinecie doświadczonego dietetyka.

Dlaczego powstała dieta ketogeniczna?

Chociaż współcześnie wielu z nas przypisuje diecie ketogenicznej właściwości odchudzające, warto wiedzieć, iż powstała ona w zupełnie innym celu. Zanim jadłospis oparty o tłuszcze stał się prawdziwym hitem dietetycznym, stosowany był w leczeniu zaburzeń o charakterze neurologicznym. Wieloletnie analizy naukowców, a także obserwacje klinicystów wyraźnie potwierdziły skuteczny wpływ diety ketogenicznej na istotne zmniejszenie częstości występowania napadów u dzieci z rozpoznaniem padaczki lekoopornej. Co więcej, w świetle badań naukowych, stosowanie diety ketogennej we właściwy sposób może wpływać na zmniejszenie częstotliwości w przypadku wszystkich typów napadów padaczkowych.

W ciągu ostatnich lat coraz więcej mówi się także o pozytywnym wpływie diety ketogenicznej na wspomaganie leczenia migreny. Migrena to jedna z najczęściej występujących chorób neurologicznych, która w znaczący sposób wpływa na codzienne funkcjonowanie człowieka, przyczyniając się między innymi do niezdolności do pracy. Niestety, często zdarza się, iż zalecane w leczeniu środki farmaceutyczne nie są w stanie zapewnić pacjentowi ucieczki od nieznośnego bólu. W związku z tym, osoby z nią się zmagające coraz częściej skłonne są do sięgania po alternatywne sposoby leczenia. W świetle ostatnich badań naukowych, takim właśnie sposobem może okazać się odpowiednio zbilansowana dieta ketogeniczna.

Zgodnie z danymi zawartymi w literaturze specjalistycznej, możemy dostrzec, że dieta ketogenna wykorzystywana jest również w leczeniu innych chorób związanych z układem nerwowym, między innymi w przebiegu choroby Parkinsona, Retta oraz Alzheimera.

Coraz częściej mówi się także o potencjale przeciwnowotworowym diety keto. W ostatnich latach naukowcy starają się znaleźć zależność między stosowaniem diety wysokotłuszczowej, a rozwojem chorób nowotworowych. Podstawę niniejszych badań stanowiła teza, zgodnie z którą guzy nowotworowe żywią się głównie glukozą. Dlatego też, istotne ograniczenie węglowodanów w codziennym jadłospisie, zdaniem niektórych naukowców mogłoby doprowadzić do zmniejszenia zmian nowotworowych. W tym miejscu należy jednak zaznaczyć, że liczba randomizowanych badań naukowych w żaden sposób nie pozwala na potwierdzenie niniejszej torii. Dlatego też, tak ważne jest, aby pacjenci zmagający się z chorobami onkologicznymi korzystali przede wszystkim z opieki doświadczonego onkologa, a także z zalecanych przez niego form leczenia niniejszej choroby.

Dieta ketogeniczna bez wątpienia jest jedną z najskuteczniejszych diet leczniczych w kontekście chorób jamy ustnej, ze szczególnym uwzględnieniem próchnicy. Próchnica jest chorobą, która występuje przede wszystkim wśród dzieci. Głównie za sprawą nieodpowiedniej diety, liczba osób zmagających się niniejszym problemem wzrasta z roku na rok. Zdaniem niektórych specjalistów z zakresu dietetyki i stomatologii, to właśnie dieta ketogeniczna może skutecznie wpływać na zahamowanie rozwoju cukrzycy, a także zmian zapalnych w obrębie jamy ustnej.

Czy dieta ketogeniczna to dobry sposób na walkę z problemem nadwagi i otyłości?

Zdaniem zwolenników diety ketogenicznej oraz niektórych dietetyków, jadłospis niskowęglowodanowy oparty o tłuszcze jest w stanie przyczynić się do skutecznej redukcji masy ciała. Zdania specjalistów są jednak podzielone.

Nie podlega wątpliwości fakt, iż współcześnie coraz częściej słyszy się o diecie ketogenicznej w kontekście odchudzania. Po niniejszy jadłospis skłonne są sięgać przede wszystkim te osoby, którym trudno jest zrezygnować z czerwonego mięsa, a także śmietany, czy też masła. Dieta ketogeniczna cieszy się także dużą popularnością wśród osób młodych oraz sportowców, którzy szczególnie dbają o szczupły wygląd swojej sylwetki.

W tym miejscu warto podkreślić, że zgodnie ze stanem obecnej wiedzy, dieta ketogeniczna jest w stanie sprzyjać większemu i szybszemu spalaniu nadmiernej tkanki tłuszczowej. Nie należy jednak zapominać, że wprowadzenie organizmu w stan ketozy może wiązać się z negatywnymi konsekwencjami. Szczególnie w sytuacji, w której dieta ketogeniczna wprowadzana jest bez nadzoru lekarza, a także odpowiedniej opieki dietetycznej. Okazuje się bowiem, że nadmierne spożycie nieodpowiednich tłuszczów (głównie tych pochodzenia zwierzęcego) może doprowadzić do poważnych zaburzeń w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Więcej na ten temat dowiesz się w dalszej części artykułu.

Dlatego też, jeśli pragniemy pozbyć się nadmiaru zbędnych kilogramów przy zastosowaniu diety wysokotłuszczowej, przed wprowadzeniem jej do codzienności powinniśmy zasięgnąć konsultacji w gabinecie wykwalifikowanego dietetyka, który wykazuje doświadczenie w prowadzeniu pacjentów stosujących zalecenia diety ketogennej.

Jakie korzyści i zagrożenia wynikają ze stosowania diety ketogenicznej?

Najważniejsze korzyści i możliwe zagrożenia wynikające ze stosowania diety ketogennej przedstawione zostały w poniższej tabeli.

Specjaliści są jednak zdania, iż występowanie negatywnych konsekwencji diety ketogenicznej znacznie ograniczone jest wtedy, gdy stosowana jest ona pod okiem doświadczonego dietetyka oraz lekarza. W większości przypadków dieta ketogenna wymaga odpowiedniej suplementacji mikroelementów.

Dla kogo przeznaczona jest dieta ketogeniczna?

Ze względu na swoje właściwości lecznicze, dieta ketogeniczna przeznaczona jest przede wszystkim dla pacjentów zmagających się z określonymi zaburzeniami natury neurologicznej, w tym przede wszystkim z padaczką lekooporną. Ponadto, jadłospis diety keto może stosowany być przez osoby:

• U których rozpoznano objawy choroby Parkinsona, Alzheimera, Retta;
• Które zmagają się z częstymi napadami migreny, których nie da się zredukować przy zastosowaniu wskazanych środków farmaceutycznych;
• Które pragną pozbyć się nadmiaru zbędnych kilogramów;
• U których rozpoznano istotne choroby w obrębie jamy ustnej, które związane są bezpośrednio ze spożywaniem nadmiernej ilości węglowodanów, ze szczególnym uwzględnieniem węglowodanów prostych.

W każdym z powyższych przypadków, dieta ketogeniczna powinna stosowana być pod nadzorem lekarza oraz doświadczonego dietetyka.

Kto nie powinien stosować diety ketogenicznej?

Jeśli nie istnieją ku temu wyraźne wskazania, dieta keto nie powinna stosowana być przez osoby:

• Poniżej 18 roku życia;
• U których rozpoznano zaburzenia czynności trzustki;
• Z rozpoznaniem zaburzeń odżywiania;
• Z rozpoznaniem zaburzeń czynności nerek, w tym z kamicą nerkową;
• U których rozpoznano określone zaburzenia hormonalne;
• Z rozpoznaniem chorób w obrębie układu sercowo-naczyniowego;
• Które nie przeprowadziły badań diagnostycznych, w kierunku określenia czynności nerek, wątroby oraz trzustki;
• Z podwyższonym poziomem cholesterolu, ze szczególnym uwzględnieniem frakcji LDL;
• U których rozpoznano zaburzenia czynności wątroby.

Dlaczego dieta ketogeniczna cieszy się taką popularnością?

Dieta ketogeniczna bezsprzecznie od kilku lat cieszy się stale rosnącą popularnością. Co stoi za jej sukcesem? Po pierwsze, dieta wysokotłuszczowa już od kilku dekad z powodzeniem stosowana jest w dziedzinie medycyny. Badania dowodzą, iż jest ona w stanie doprowadzić do wyraźnej poprawy stanu zdrowia osób zmagających się z takim zaburzeniami neurologicznymi jak: padaczka lekooporna, migrena, czy też choroba Alzheimera oraz Parkinsona. Ponadto, nie podlega wątpliwości fakt, iż dieta ta zyskała swoją popularność za sprawą wysokiej skuteczności w redukowaniu nadmiernej tkanki tłuszczowej. Dzisiaj, kiedy problem nadwagi i otyłości każdego dnia przybiera na swojej sile, jest to niezwykle ważne. Dodatkowo, dieta keto cieszy się popularnością z uwagi na to, iż jest smaczna i zapewnia długotrwałe uczucie sytości. W związku z tym, tak chętnie sięgają po nią osoby, które pragną uzyskać wymarzoną masę ciała i szczupły wygląd sylwetki.

Jak jeść i odchudzać się zdrowo?

            Dieta ketogeniczna jest dietą niedoborową, a zatem nie jest w stanie pokryć naszego całkowitego zapotrzebowania na makroskładniki i mikroskładniki. Istnieją jednak inne, często prostsze sposoby, aby pozbyć się nadmiaru zbędnych kilogramów. Jednym z nich jest przestrzeganie zaleceń zdrowego odżywiania, opracowanych przez Polski Instytut Żywności i Żywienia. Ponadto niezwykle ważne jest podejmowanie systematycznej aktywności fizycznej, która wpłynie nie tylko na poprawę wyglądu naszej sylwetki, ale przede wszystkim na nasze samopoczucie psychofizyczne. Poniżej przygotowaliśmy dla Ciebie 10 prostych wskazówek, dzięki którym przekonasz się, że zdrowie i wymarzoną sylwetkę możemy osiągnąć nie tylko w prosty, ale także niezwykle przyjemny sposób.

• ZASADA 1: Pij przynajmniej 1,5 l wody dziennie;
• ZASADA 2: Każdego dnia staraj się wykonywać przynajmniej 30 minut dowolnej aktywności fizycznej;
• ZASADA 3: Wysypiaj się;
• ZASADA 4: Zwracaj uwagę na jakość spożywanej przez siebie żywności. Wybieraj produkty o prostym składzie i jak najmniej przetworzone;
• ZASADA 5: Jedz przynajmniej 3-4 porcje warzyw każdego dnia. Staraj się również spożyć 1-2 porcje świeżych owoców;
• ZASADA 6: Wprowadź do swojego jadłospisu produkty z pełnego ziarna;
• ZASADA 7: Staraj się ograniczyć udział mięsa w Twojej codziennej diecie, a w jego miejsce wprowadź nasiona roślin strączkowych oraz ryby morskie stanowiące niezrównane źródło niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych;
• ZASADA 8: Wyklucz ze swojej diety przetworzone słodycze, a w ich miejsce wprowadź domowe ciasteczka, orzechy oraz owoce;
• ZASADA 9: Pamiętaj o odpowiednim spożyciu mleka oraz jogurtów;
• ZASADA 10: Wymień tłuszcze zwierzęce na tłuszcze pochodzenia roślinnego, które stanowią wartościowe źródło witamin oraz nienasyconych kwasów tłuszczowych.

Podsumowanie

Dieta ketogeniczna to obecnie jeden z najpopularniejszych sposobów na osiągnięcie prawidłowej masy ciała. Należy jednak pamiętać, że niniejszy plan dietetyczny został opracowany przede wszystkim w celach leczniczych, a jego nieodpowiednie stosowanie może doprowadzić do rozwoju poważnych konsekwencji, między innymi w obrębie układu sercowo-naczyniowego. Dlatego też, wskazane jest stosowanie diety ketogenicznej pod okiem doświadczonego specjalisty, który pomoże w dostosowaniu jadłospisu do indywidualnych wymagań organizmu. Dieta ketogeniczna nie jest przeznaczona dla każdego. Niemniej jednak, niezaprzeczalnie stanowi dziś jedną z najpopularniejszych diet odchudzających na świecie.

Literatura: